Uluslararası Af Örgütü olarak, aslında çoğu zaman fark etmesek de, insan haklarının günlük hayatımızın tam da içine işlenmiş bir evrensel değerler bütünü olduğunu hatırlatmayı istiyoruz. Belki gündelik yaşantılarımızın içinde dikkatimizi çekmeyen sıradan alışkanlıklarımızın ya da bize sunulan olanakların aslında İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi tarafından güvence altına alınmış olduğunu hiç düşündünüz mü?
Bu yıl, Uluslararası Af Örgütü, herkesi İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 70. yılını kutlamaya davet ediyor.
Aslında bir yaz tatili, ya da çalışmaya ara verdiğimiz keyifli bir hafta sonu, doğrudan da Madde 24 ile ilgilidir. Çünkü, “dinlenmek, eğlenmek ve ücretli izin haktır.” Aynı şekilde, belki İzmir'deki evinizden kalkıp, Kayseri'deki büyükannenizi bayramda ziyarete giderken, yolda hiçbir kısıtlamaya maruz kalmamanız haktır ve bu hak beyanname tarafından korunur. Madde 13 açıkça der ki, “herkesin bir devletin toprakları üzerinde serbestçe dolaşma hakkı vardır.”
Evlenme ve aile hakkı, bugün dünyanın çeşitli yerlerinde eğer daha liberal uygulamalar ile toplumun daha geniş kesimlerince kullanılabiliyorsa, temeli ve başlangıç noktası yine insan hakları evrensel beyannamesidir. Madde 16 der ki herkesin herhangi bir kısıtlamaya uğramaksızın evlenmeye ve aile kurmaya hakkı vardır.
Güzel sanatlara erişim ve kültürel hayata katılım bir ayrıcalık değil, aslında bir haktır ve herkesin erişimine açık olmalıdır. Madde 27 bu hakkı güvence altına alır. Örneğin çalışmak, işini serbestçe seçmek ve adaletli koşullarda çalışabilme hakkını da korur İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. Bugün çalışma hayatımızda belki hiç fark etmediğimiz bir takım güvenceleri de İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne borçluyuz. Madde 24 açıkça ücretli izni bir hak olarak sayar ve korur.
İnsan Hakları Evrensel Beyanname’sinin içindeki bazı haklar aslında öyle kanıksanmış ve öyle hayatla iç içe geçmiştir ki, artık bunların kazanılmış haklar olduğunu hatırlamayabilir insan. #Haklarımız70Yaşında, görmediğimiz, fark etmediğimiz beş maddeye odaklanıyor, hayatın içinden beş hakkımıza:
Evlenmeye karar verip düğünlerde kıvrak figürler sergileme hakkımız,
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’yle 70 yıldır güvence altında!
Yeni ezgilere kapılıp yerimizde duramama hakkımız,
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’yle 70 yıldır güvence altında!
Yaylalara çıkıp horonla coşma hakkımız,
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’yle 70 yıldır güvence altında!
Bir mesleğe gönül verip yıllarımızı adama hakkımız
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’yle 70 yıldır güvence altında!
Çocuklarla tatile çıkıp çocuklardan çok eğlenme hakkımız
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’yle 70 yıldır güvence altında!
1 /
II. Dünya Savaşı sırasında yaşanmış dramatik olayların sonucunda insan haklarının evrensel olarak korunamadığı anlaşılması ve 17 milyon insanın katledilmesi bütün dünyayı dehşete düşürmesinin ardından hükümetler uluslararası barışı yüceltmek ve çatışmayı önlemek için beraber çalıştılar ve Haziran 1945’te Birleşmiş Milletler’i kurdular.
Birleşmiş Milletler Genel Konseyi 10 Aralık 1948’de aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 48 ülkenin kabul oyu ile İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni ilan etti. Üzerinden geçen 70 yılın ardından beyanname uluslararası insan hakları hukukunun temelini oluşturmaya devam ediyor.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, bütün insanların, din, dil, ırk, etnik köken, cinsiyet ve cinsel yönelimlerinden bağımsız olarak eşit ve özgür olduğunu söylemeye cesaret ederek, tarihte önemli bir kırılma yaratmıştır. İlk kez küresel bir sözleşme, siyaseti değil, insanları merkezine almıştır.
Hepimizin kendi fikir ve düşünceleri vardır ve hepimiz istisnasız aynı muameleyi görmeliyiz. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ndeki diğer 29 madde arasında iltica etme hakkı, işkenceye maruz kalmama hakkı, ifade özgürlüğü hakkı ve eğitim hakkı da bulunur.
Ayrıca Beyanname, yaşam hakkı, adil yargılanma hakkı, toplanma özgürlüğü hakkı, özel hayatın gizliliği hakkı gibi başka bir takım medeni ve siyasi haklar dışında, sosyal güvenlik, sağlık ve eğitim gibi sosyo-ekonomik hakları da kapsar.
Bugün üzerinden 70 yıl geçmiş olsa, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Uluslararası Af Örgütü’nün yaptığı çalışmaların, kampanyalarının temelini oluşturur ve yetkililere hak ihlalleri karşısında hesap sorma olanağı sağlar. Türkiye’nin de taraf olduğu Beyanname bugün hala uluslararası insan hakları hukukunun temelini oluşturmaktadır.
Hacımimi Mah. Kemeraltı Cad. Adahan No:31 Kat:2 PK:34425 Karaköy-Beyoğlu/İstanbul
0 (212) 361 62 19
KASIM
ARALIK
Beyannamenin 70. Yılında, ekim, kasım ve aralık aylarında Muğla, İstanbul, Ankara ve Eskişehir’de halka açık insan hakları eğitimleri ve toplantılar düzenliyoruz.
Eğitimler ile ilgili fazla bilgi için ihe@amnesty.org.tr adresine e-posta gönderebilirsiniz.
Büyük Resim sergisi insan haklarını 70. yılında onurlandırırken, hakların herkes için olduğuna bir kere daha dikkat çekmek, ihlalleri yeniden düşünmek ve sadece insan olduğumuz için sahip olduğumuz haklar etrafında dayanışmak için bir araç oldu. İnsan haklarının ayrımsız, herkes için erişilebilir olduğu bir dünya için mücadelemize ilham verdi.
70. yılında insan haklarını yeniden düşünmek, ilham almak ve dayanışmak için siz de sergiyi 22 Kasım – 30 Aralık tarihleri arasında, pazartesi hariç her gün DEPO’da ziyaret edebilirsiniz.
DEPO / Tütün Deposu, Lüleci Hendek Cd. No.12 Beyoğlu, İstanbul